چوخه، ورزش سنتی، آیینی و پهلوانی ایران
علی هنرمند؛ داور قدیمی و پیشکسوت گودهای کشتی باچوخه خراسان شمالی با اشاره به نحوه قضاوت در این ورزش آیینی می‌گوید: یکی از ویژگی‌ها برجسته کشتی باچوخه آموزه‌های اخلاقی آن است و این‌ها نه در شعار که در میدان این رقابت جاری بود، به‌طوری‌که بزرگان و گردانندگان میدان عمدتاً آدم‌های معتمد و ریش‌سفیدی بودند که حرف آنها عین قانون بود و همه خود را ملزم به تبعیت از آن می‌کردند.
Read moreپس از انتشار مطالبی در فضای مجازی در مورد الحاق انجمن چوخه کشور به سایر فدراسیون‌ها و پی‌گیری های انجام شده، مشخص شد که فردی چنین درخواستی داشته است که به دلایل متعدد، نمی‌تواند کشتی با چوخه را نمایندگی کند.
بدیهی است؛ تا زمانی‌که «انجمن چوخه و فدراسیون ورزش روستایی» متولی «کشتی با چوخه» در کشور است و فدراسیون جهانی ثبت قانونی نشده است، نوشتن نامه به وزارت ورزش، فدراسیون‌ها و سایر مراجع قانونی به‌منظور تعیین تکلیفِ این ورزش در داخل کشور آن‌هم به نام اهالی محترم کشتی‌باچوخه، فاقد توجیه قانونی است.
پهلوان‌های شاهنامه هم همین طور شاهنامهمی‌گرفته اند. این را همه چوخه کار‌ها می‌گویند. آنها معتقدند پیشینه کشتی شان به روزگار باستان می‌رسد، روزگار رستم و سهراب و اسفندیار.
به کشتی گرفتن نهادند سر
گرفتند هر دو دوال کمر
خم آورد پشت دلیر جوان
زمانه بیامد نبودش توان
زدش بر زمین بر به کردار شیر
بدانست کاو هم نماند به زیر
«چوخه» همان «چوخا» ست و چوخا لباس نیم تنه‌ای بوده است که روستایی‌ها از پشم حیوانات خانگی می‌بافتند تا از سرما و آفتاب در امان باشند، درست مثل همین نیم تنه‌هایی که حالا کشتی گیر‌های چوخه کار می‌پوشند. چوخابافی هنوز هم در بخش‌هایی از کشور مرسوم است. البته چوخا‌های امروزی به جای پشم بز و گوسفند، با الیاف کارخانه‌ای بافته می‌شوند، اما همان استحکام قدیم را دارند. اگر استحکام نداشتند کشتی گیر‌ها نمی‌توانستند با کشیدن آن، فن هایشان را روی حریف پیاده کنند.
داور‌ها در شروع هر رقابت، گره شال‌ها را محکم می‌کنند. بعد، لبه پایین چوخا را برمی گردانند و پست سر چوخه کار از زیر شال، عبور می‌دهند و می‌کشند تا لبه‌های لباس چوخه‌کار جمع بشود. همین شال و همین لبه‌ها محل اصلی اجرای فن هاست.
با سفت کردن شال، دو چوخه‌کار آماده اند تا با علامت داور، سرشاخ بشوند. آنها دست‌ها را شال چوخای حریف سفت می‌کنند و زور می‌زنند تا بتوانند او را تکان بدهند و متناسب با وضعیت حریف، رویش فن اجرا کنند. دو چوخه‌کار خیلی زود گرم کار می‌شوند، عرق می‌ریزند و هوای غبارآلود گود را نفس می‌کشند.
Read more