میدان‌دار گود زینل‌خان اسفراین، از کشتی با چوخه گفته است
میدان‌دار گود زینل‌خان اسفراین از کشتی با چوخه گفته اس
برداشتی آزاد از یک گفت‌و‌گو رسانه‌ای
علی هنرمند در گفتگو با خبرگزاری فارس که در سال ۱۳۹۹ انجام داده است و بازخوانی و شنیدن آن در سال ۱۴۰۱ ارزشمند است، عنوان کرده است: حدود ۳۶ سال است که به‌عنوان مجری و میدان‌دار گود بزرگ چشمه زینل‌خان اسفراین مشغول خدمت هستم.
چوخه کار پیشکسوت اسفراین: کشتی باچوخه را نه یک مسابقه ورزشی که بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ و سنت مردمان شمال خراسان و به‌ویژه اسفراین عنوان نموده و بیان کرده است: از دیرباز کشتی باچوخه بخش ثابت جشن‌های عروسی و مراسم‌های سنتی مردم بود.
این پیشکسوت کشتی باچوخه اسفراین اعتقاد دارد: تغییرات زیاد در نحوه رقابت چوخه‌کاران اتفاق افتاده است، به‌طور نمونه درگذشته خبری از وزن‌کشی نبود و گاهی در گود کشتی باچوخه مشاهده می‌شد، یک پهلوان سبک‌وزن با یک چوخه‌کار ۱۲۰ کیلویی مسابقه می‌داد.
وی تغییرات در کشتی با چوخه را نبود زمان در مسابقه عنوان کرد و گفت: گاهی تا ساعت‌ها دو پهلوان کشتی می‌گرفتند و چون برد و باختی در بین نبود، بعضی‌اوقات ادامه مسابقه در روز بعد برگزار می‌شد و تا زمانی که یک چوخه‌کار خسته نم‌شد و پشتش به زمین نمی‌خورد، این رقابت ادامه پیدا می‌کرد!
هنرمند، درباره نحوه آغاز رقابت در کشتی باچوخه گفت: با فراخوان میدان‌دار یک پهلوان به وسط گود می‌آمد و او با صدای بلند رجز می‌خواند و حریف می‌طلبید.
این چوخه‌کار پیشکسوت درباره محتوای رجز کشتی‌گیران گفت: شعارهای حماسی که با هدف تحریک رقبا توسط پهلوان حاضر در میدان در گود کشتی طنین‌انداز می‌شد، گرمابخش گودهای کشتی باچوخه بود، اما رجز اصلی این بود که چوخه‌کار با اشاره به‌دست خود به خورشید می‌گفت: «از مکانی که آفتاب طلوع می‌کند، تا جایی که غروب می‌کند؛ هرکسی توانایی کشتی گرفتن با من را دارد، بسم‌الله»
هنرمند در ادامه گفت: زمان زیادی از رَجَز پهلوان حاضر در میدان نمی‌گذشت که چوخه‌کاری دیگری از میان جمعیت راه خود را باز می‌کرد و برای سر شاخ شدن با حریف اعلام آمادگی می‌کرد.
داور قدیمی گودهای کشتی باچوخه خراسان شمالی با اشاره به نحوه قضاوت در این ورزش آیینی گفت: یکی از ویژگی‌ها برجسته کشتی باچوخه آموزه‌های اخلاقی آن است و این‌ها نه در شعار که در میدان این رقابت جاری بود، به‌طوری‌که بزرگان و گردانندگان میدان عمدتاً آدم‌های معتمد و ریش‌سفیدی بودند که حرف آنها عین قانون بود و همه خود را ملزم به تبعیت از آن می‌کردند.
چوخه‌کار قدیمی اسفراین اظهار کرد: ازنظر قوانین اجرایی و نحوه برگزاری، مسابقه در سه مرحله برگزار می‌شد. به این صورت که دو بار متوالی باید چوخه کار شانه‌اش به زمین می‌خود و در غیر این صورت کشتی به مرحله سوم می‌رسید.
مجری گودهای کشتی باچوخه خراسان شمالی نحوه ورود چوخه کار را این‌گونه تشریح کرد: در دو گوشه میدان دو نفر از سادات می‌نشستند و هرکدام از چوخه‌کاران ابتدا شال سبز یکی از آنها را می‌بوسیدند و روبه‌قبله و البته با وضو و گفتن بسم‌الله ابتدا پای راست را داخل زمین می‌گذاشتند و وارد می‌شدند.
هنرمند؛ یکی از نقاط ضعف این روزهای کشتی باچوخه را اجرای فنون کشتی آزاد و فرنگی و به حاشیه رفتن برخی فنون ناب این رشته باستانی عنوان کرد.
علی هنرمند معتقد است: فنون منحصربه‌فردی مثل لِنگ که همگان با آن آشنایی دارند یکی از همان فنون اصیلی است که پس از اجرای آن تماشاگران گود کشتی به وجد می‌آمدند و به قولی شناسنامه کشتی با چوخه است.
وی با اشاره به استقبال جوانان از این رشته گفت: کشتی باچوخه از لحاظ کمییت و تعداد شرکت‌کنندگان رشد خوبی داشته اما به لحاظ کیفی متأسفانه خیلی افت کرده است و تماشاگر کمتر شاهد اجرای فنون ناب این رشته است.
هنرمند؛ کشتی با چوخه را بستر رشد جوانان مستعد عنوان کرد و گفت: همان‌طور که می‌دانید چوخه‌کاران ظرفیت بالایی برای ادامه مسیر قهرمانی در رشته‌هایی چون جودو، کوراش، و کشتی آزاد و فرنگی دارند.
پیشکسوت ورزش اسفراین گفت: بسیاری از قهرمانان خراسان شمالی که در رشته‌های رزمی و کشتی برای کشورمان در مسابقات بین‌المللی افتخارآفرینی کرده‌اند، قدم‌های ابتدایی خود در ورزش را از گودهای خاکی کشتی باچوخه برداشته‌اند.
هنرمند بابیان این نکته که بچه‌های کشاورزان و دامداران خراسان شمالی الفبای کشتی را در در سنین کودکی و در کنار خرمن‌های جو و گندم و سرشاخ شدن با هم سن و سال‌های خود یاد آموزش می‌بینند از غفلت فدراسیون در قبال این استعدادها گلایه کرد.
کانال رسمی انجمن چوخه کشور
@chukhe_ir