تهران – ایرنا : اسفراین پایتخت کشتی با چوخه جهان است/جام امام رضا(ع) خرداد برگزار می‌شود.
متن گفت‌و‌گوی آقای قائمی رئیس انجمن چوخه کشور با آقای میرزایی خبرنگار ورزشی خبرگزاری ایرنا را که در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ در سایت این خبرگزاری منتشر شده است را با اصلاحات مختصر در این سایت می خوانید
متن کامل این گفت‌و‌گو به این شرح است:
تهران- ایرنا- رییس انجمن چوخه ایران با بیان اینکه اسفراین پایتخت این رشته در جهان است باید به دنبال بین‌المللی کردن این رشته باشیم و بتوانیم آن را در بین کشورهای مختلف به ویژه همسایگان که از نظر فرهنگی نزدیکی زیادی با ایران دارند، ترویج دهیم.
به گزارش ایرنا، چهاردهم فروردین هر سال برای مناطق شمالی خراسان یک روز ویژه در تقویم ورزشی کشور محسوب می‌شود، روزی که گود چشمه زینل‌خان شهرستان اسفراین میزبان ده‌ها هزار تماشاگری است که برای نظاره کشتی با چوخه راهی این شهر می‌شوند. کشتی که ریشه در آداب و سنن اقوام ساکن در مناطق مختلف خراسان دارد و بخشی از فرهنگ آنان به شمار می‌رود. بعد از پایان این رقابت‌ها قهرمانان این کشتی با پسوند پهلوان شناخته می‌شوند و محبوبیت خاصی در بین اقشار مختلف جامعه دارند.
هر چند که در ۲ سال گذشته، کشتی با چوخه به دلیل شیوع ویروس کرونا برگزار نشد اما برگزاری آن در روز یازدهم فروردین موجب شد تا شور و هیجان بار دیگر در شهرستان اسفراین جاری شود.
برگزاری این رقابت‌ها بهانه‌ای شد تا خبرنگار ایرنا پای صحبت‌های قربانعلی قائمی رییس انجمن چوخه ایران بنشیند. قائمی در این گفت وگو، رقابت‌های کشتی با چوخه در ایام تعطیلات عید نوروز را بخشی از فرهنگ و آیین مردم خراسان دانست و گفت: این رقابت‌ها تنها جنبه ورزشی ندارد، بلکه بُعد پهلوانی آن نیز در بین مردم اهمیت خاصی دارد.
متن مشروح کامل گفت وگوی قربانعلی قائمی با خبرنگار ایرنا را در زیر می‌خوانیم.
مقدمه: بعد از ۲ سال شاهد برگزاری بزرگترین جشنواره بازی‌های بومی در قالب کشتی با چوخه در شهرستان اسفراین بودیم. شیوع و فراگیری ویروس کرونا در ایران و جهان، تمام سطوح مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار داد و ورزش نیز از این ویروس، آسیب‌های زیادی دید. مسابقات کشتی با چوخه که بخشی از فرهنگ و تفریح اقوام ساکن در خراسان است در ۲ سال گذشته برگزار نشد و حتی‌المکان تدابیری در دستور کار قرار گرفت تا تمرینات و مسابقات محلی آن، بدون تماشاگر و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی صورت گیرد. البته این تعطیلی خدشه‌ای در علاقه مردم به این ورزش ایجاد نکرد بلکه استقبال مردم از رقابت‌های امسال نشان داد این ورزش ریشه در فرهنگ آن خطه دارد.
سوال: راز محبوبیت کشتی با چوخه در چیست؟
پاسخ: کشتی به غیر از جنبه ورزشی، بخش از فرهنگ ایرانیان است و بسیاری از کشورهای جهان کشتی را با نام ایران می‌شناسند. ده‌ها نوع کشتی در مناطق مختلف کشور رایج است که یکی از آنها، کشتی با چوخه است. فرهنگی که مربوط به یک یا چند دهه نیست بلکه سده‌های زیادی قدمت دارد. برندگان این کشتی با نام پهلوان شناخته می‌شوند که موجب می‌شود تا قهرمانان احترام ویژه‌ای در خراسان داشته باشند. در دهه‌های گذشته و امروز پهلوانان چوخه، یار و یاور مردم بوده و در حل مشکلات نقش دارند. هم اکنون نیز مردم احترام خاصی برای این پهلوانان قائل هستند. در تعطیلات سال نو مناطقی از خراسان درگیر برگزاری این مسابقات است و می‌توانیم ایام نوروز را جشنواره کشتی با چوخه بنامیم.
سوال: چرا کشتی‌های محلی دیگر مانند با چوخه در کشور تبدیل به نماد یک منطقه یا استان نشدند؟
پاسخ: کشتی با نام‌های مختلف در مناطقی از ایران برگزار می‌شود اما تلاش پیشکسوتان و قهرمانان چوخه موجب شد تا امروز شاهد زنده نگه داشته شدن این ورزش سنتی باشیم. از سال ۱۳۴۲ این ورزش به صورت ملی برگزار می‌شود و نخستین دوره مسابقات این ورزش با عنوان با عنوان «برگ زیتون طلایی» برگزار شد. به همت «زنده‌یاد منوچهر لطیف» برگزار شد و تا کنون نیز ادامه دارد. در این مدت تغییراتی در قوانین و شیوه برگزاری مسابقات شکل گرفته است اما با همت پیشکسوتان اجازه داده نشده است که این تغییرات، به ماهیت کشتی با چوخه صدمه بزند.
سوال: به روز کردن قوانین کشتی با چوخه هیجان این رقابت را دوچندان نخواهد گرفت؟
پاسخ: تا کنون چند بار قوانین و مقررات این ورزش سنتی به روز شده و این کار با نظر یک یا چند نفر نبوده، بلکه شمار زیادی از پیشکسوتان در آن نقش داشتند. زمان رقابت‌ها به ۵ دقیقه اصلی و ۲ دقیقه وقت اضافه با ۳۰ ثانیه استراحت کاهش یافته است در حالی که در گذشته زمان یک مبارزه آزاد بوده است و ممکن بوده است یک رقابت، چند ساعت طول بکشد. زمین و اندازه آن از دیگر قوانینی بود که با محدودیت ۱۲×۱۲ متر مواجه شده است و در کشتی با چوخه به سبک قدیم، وزن معیار نبود و چوخه کار در گود حریف می‌طلبید و چوخه کاران در هر وزنی به مصاف هم می‌رفتند و این برای سلامت ورزشکاران نیز مضر بود. این نقیصه به مرور زمان اصلاح شده است و اکنون چوخه کاران به جای یک، دو و سه وزن دذ پنج وزن ۶۶-, ۷۴-, ۸۴-, ۹۶- و ۹۶+ به رقابت می‌پردازند. در بخش آموزش مربیان و داوران نیز اقداماتی انجام شده و در نهایت، با این تغییرات کشتی با چوخه به یکی از رقابت‌های جذاب ایران تبدیل شده است..
سوال: هیجان در گود زینل‌خان اسفراین در دنیا بی‌نظیر است.
پاسخ: بله اگر بدونه اغراق بگویم مسابقات کشتی با چوخه یکی از ورزش‌های پرهوادار است و این هواداران شاید بعد از فوتبال بیشترین تعداد تماشاگر را در یک ورزشگاه یا گود داشته باشنچد. در هیچ کجای دنیا این تعداد از تماشاگر برای دیدن یک بازی محلی از ابتدای صبح تا غروب آفتاب حضور ندارند. گاهی اوقات شمار حاضران در گود زینل‌خان اسفراین بیش از ۵۰ هزار نفر می‌رسد. این یک ظرفیت مهم برای ورزش ایران است و باید از آن به بهترین شکل ممکن بهره برد. باید به دنبال ملی کردن این ورزش بومی و سپس به بین‌المللی کردن این رشته ورزشی باشیم و بتوانیم آن را در بین کشورهای مختلف به ویژه همسایگان که از نظر فرهنگی نزدیکی زیادی با ایران دارند، ترویج دهیم.
سوال: امکان میزبانی از ورزشکاران کشورهای حوزه جغرافیایی نوروز وجود دارد؟
پاسخ: تمام کشورهای همسایه اشتراکات دینی، زبانی و فرهنگی زیادی با ما دارند. تلاش برای میزبانی از این کشورها و توسعه این رشته در مناطق مختلف جهان می‌تواند، اسفراین را به مرکزی برای حضور چوخه‌کاران دنیا تبدیل کند. البته با همت موسسه تربیت بدنی آستان قدس رضوی، کارهایی انجام شده و قرار است که در خرداد ماه یک مسابقه بین‌المللی با نام جام امام رضا (ع) در شهر مشهد مقدس برگزار شود. امیدوارم آن رقابت به فرصتی برای ترویج کشتی با چوخه در کشورهای همسایه تبدیل شود. بدون شک اشتراکات فرهنگی کشورهای همسایه ایران و نزدیکی شیوه برگزاری بسیاری از کشتی‌های سنتی آن کشورها فرصتی ایجاد خواهد کرد که بتوانیم به راحتی کشتی با چوخه در کشورهای همسایه را توسعه دهیم.
سوال: فنون کشتی با چوخه می‌تواند کشتی آزاد را هیجان‌انگیز کند آیا تا کنون اقدامی برای پیاده کردن این فنون در کشتی آزاد انجام شده است؟
پاسخ: این یک سوال تخصصی است و کارشناسان فن باید پاسخ دهم ولی به‌طور کلی عرض می‌کنم؛ کشتی با چوخه بخشی از ورزش‌های سنتی و آیینی ایرانی است و از نظر ماهیت، شماری از فنون آن با کشتی آزاد تفاوت دارد. گرفتن لباس در کشتی آزاد خطا است اما در کشتی با چوخه گرفتن لباس مشکلی ندارد. فنون کشتی با چوخه در سرپا زده می‌شود اما کشتی آزاد فنون در خاک نیز دارد. البته فنونی مانند فن لنگ کشتی با چوخه می‌تواند در کشتی آزاد پیاده شود و هر حریفی را در تله گرفتار کند. در گذشته پهلوانان خراسان این فن را به زیبایی اجرا می‌کردند. احمد وفادار، قربان محمد بهادری و ابراهیم آزمون و دیگر پهلوانان خراسان متخصص این فن بودند. فنون این رشته حتی در جودو هم کاربرد زیادی دارد و شماری از ملی‌پوشان جودوی ایران از چوخه کارهای خراسان بودند.
سوال: آیا هنوز قهرمانان کشتی با چوخه در میان مردم محوبیت لازم را دارند؟
پاسخ: مردم خراسان قهرمانان کشتی به ویژه کشتی با چوخه را بسیار دوست دارند و حتی آنان را پهلوان خطاب می‌کنند. در گذشته این پهلوانان، گره‌گشای مشکلات مردم بودند و حق‌سفره داشتند. امروزه هم پهلوانان این رشته الگو هستند. با توجه به برخی آسیب‌هایی که در سر راه یک قهرمان وجود دارد باید قهرمانان کشتی با چوخه به درستی مورد حمایت قرار گیرند تا بتوانند همواره به عنوان الگوی ارزشمندی برای جامعه باشند.
کانال رسمی انجمن چوخه کشور
@chukhe_ir